Khảo sát chụp X-Quang tử cung và vòi trứng là gì?
Khảo sát chụp X-quang tử cung và vòi trứng (HSG) là một thủ thuật chẩn đoán hình ảnh được sử dụng để quan sát bên trong tử cung và các ống dẫn trứng. Thủ thuật này đòi hỏi phải tiêm một chất dịch cản quang (chất tương phản) vào buồng tử cung thông qua âm đạo và cổ tử cung. Buồng tử cung sẽ được lấp đầy dịch cản quang và khi ống dẫn trứng mở thì chất dịch này sẽ lấp đầy ống dẫn trứng và đi vào khoang bụng.
Khảo sát HSG thường được sử dụng để quan sát xem các ống dẫn trứng có bị tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn hay không, đồng thời có thể cho thấy hình dạng và kích thước bên trong của tử cung có bình thường hay không. Tất cả các tình trạng này đều có thể dẫn đến vô sinh và các vấn đề khi mang thai.
Khảo sát HSG còn được áp dụng một vài tháng sau khi thực hiện thủ thuật thắt ống dẫn trứng để đảm bảo các ống dẫn trứng đã tắc nghẽn hoàn toàn.
Khảo sát HSG không được thực hiện cho bệnh nhân có bất kỳ các tình trạng sau:
- Mang thai
- Nhiễm trùng vùng chậu
- Chảy máu nhiều ở tử cung tại thời điểm thực hiện thủ thuật.
Bệnh nhân nên chuẩn bị như thế nào?
Tốt nhất nên thực hiện thủ thuật HSG năm ngày sau khi sạch kinh nhưng trước khi rụng trứng để đảm bảo bệnh nhân không mang thai trong quá trình khảo sát.
Không nên thực hiện thủ thuật này nếu bệnh nhân đang trong tình trạng bị viêm nhiễm. Bệnh nhân phải thông báo cho bác sĩ chẩn đoán hình ảnh hoặc kỹ thuật viên hình ảnh y học nếu bị nhiễm trùng vùng chậu mãn tính hoặc mắc bệnh lây nhiễm qua đường tình dục nhưng chưa được điều trị vào thời điểm thực hiện thủ thuật.
Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng sinh trước và/hoặc sau khi thực hiện thủ thuật.
Bệnh nhân cần thông báo về tình trạng mang thai, hoàn thành bảng câu hỏi và ký giấy chấp thuận trước khi thực hiện thủ thuật.
Bệnh nhân phải thông báo cho bác sĩ về mọi loại thuốc đang sử dụng và tình trạng dị ứng, đặc biệt với các loại chất tương phản chứa iốt. Ngoài ra bệnh nhân cũng phải thông báo cho bác sĩ về các bệnh lý hoặc tình trạng sức khỏe khác gần đây.
Thủ thuật được thực hiện như thế nào?
Khảo sát này thường được thực hiện tại khu vực ngoại trú ở khoa chẩn đoán hình ảnh.
Bệnh nhân cần thay quần áo và mặc áo choàng của bệnh viện trong quá trình khảo sát. Trước khi bắt đầu khảo sát, bệnh nhân phải đi vệ sinh để làm rỗng bàng quang.
- Bệnh nhân sẽ nằm ngửa và đặt hai chân như tư thế khám vùng chậu. Bác sĩ sẽ đặt một dụng cụ gọi là mỏ vịt vào trong âm đạo để giữ cho thành âm đạo tách ra giúp quan sát cổ tử cung. Sau đó cổ tử cung được lau sạch.
- Đoạn cuối cổ tử cung có thể được tiêm thuốc gây tê tại chỗ (để giảm đau). Bệnh nhân có thể cảm nhận kim châm hoặc bị kéo nhẹ vào vùng này khi tiêm thuốc.
- Một ống thông bằng nhựa mỏng sẽ được đặt đi qua cổ tử cung để đưa thuốc cản quang vào. Cuối ống thông có một quả bóng nhỏ được thổi phồng để cố định ống thông trong tử cung.
- Mỏ vịt được lấy ra và bệnh nhân sẽ nằm dưới máy chụp X-quang.
- Chất dịch cản quang sẽ chảy từ từ qua ống thông đi vào tử cung và các ống dẫn trứng. Chất dịch này có thể gây co thắt. Nếu các ống dẫn trứng bị tắc nghẽn thì chất lỏng sẽ làm cho chúng bị căng ra.
- Các hình ảnh X-quang được tạo ra nhờ sự lấp đầy của chất tương phản ở tử cung và ống dẫn trứng. Bệnh nhân có thể cần thay đổi tư thế. Nếu không bị tắc nghẽn, chất dịch sẽ chảy từ từ đến cuối các ống dẫn trứng. Sau khi chảy đến cuối các ống dẫn trứng, cơ thể sẽ hấp thu chất dịch này.
- Sau khi chụp hình xong, ống thông sẽ được rút ra.
Khảo sát HSG thường được hoàn thành trong vòng 30 phút.
Điều gì sẽ diễn ra sau khi bệnh nhân thực hiện thủ thuật?
Sau khi khảo sát HSG, bệnh nhân có thể bị tiết dịch âm đạo do một phần chất lỏng đưa vào tử cung chảy ra ngoài. Dịch này có thể kèm theo máu. Bệnh nhân có thể sử dụng băng vệ sinh dạng miếng nhưng không được sử dụng băng vệ sinh dạng ống (tampon).
Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng sau:
- Chảy máu ít ở âm đạo.
- Co thắt
- Cảm thấy chóng mặt, ngất xỉu hoặc khó chịu ở bụng.
Các nguy cơ liên quan đến khảo sát HSG là gì?
Sau khi khảo sát HSG các vấn đề nghiêm trọng rất hiếm khi xảy ra, bao gồm phản ứng dị ứng với thuốc cản quang, tổn thương tử cung, hoặc nhiễm trùng vùng chậu. Hãy liên hệ với bác sĩ nếu bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
Dịch âm đạo có mùi hôi
- Nôn ói
- Ngất xỉu
- Đau bụng hoặc co thắt dữ dội
- Chảy máu nhiều ở âm đạo
- Sốt hoặc ớn lạnh.
Bệnh nhân sẽ nhận kết quả như thế nào và ai sẽ trả lời kết quả?
Bệnh nhân sẽ nhận được một vài nhận xét sơ bộ ngay sau khi khảo sát. Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ phân tích các hình ảnh và gửi báo cáo bằng văn bản cho bác sĩ điều trị để bác sĩ điều trị thông báo kết quả khảo sát với bệnh nhân.
Các hạn chế của khảo sát chụp X-quang tử cung và vòi trứng?
Khảo sát HSG chỉ giúp quan sát được bên trong tử cung và các ống dẫn trứng. Để đánh giá các bất thường ở buồng trứng, thành tử cung và các cấu trúc khác ở vùng chậu thì cần phải khảo sát siêu âm hoặc chụp Cộng hưởng từ (CHT). Các vấn đề vô sinh do các nguyên nhân khác không thể đánh giá bằng khảo sát HSG.
KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
Bệnh viện FV, Tầng trệt, Tòa nhà F
ĐT: (028) 54 11 34 00