Phẫu thuật cắt bỏ một phần gan mang u được xem là phương pháp hiệu quả nhất nhằm điều trị triệt căn khối ung thư gan. Tuy nhiên, phẫu thuật này cần phải thực hiện việc cắt ngang qua gan – cơ quan được xem là bể chứa máu lớn nhất cơ thể với cấu trúc mạch máu và đường mật chằng chịt bên trong.
Chính vì vậy, bệnh nhân thường bị mất nhiều máu và đôi khi gặp nguy hiểm đến tính mạng. Đặc biệt, với những khối u gan lớn đã xâm lấn vào mạch máu cũng như các cơ quan lân cận, thì nguy cơ chảy máu càng cao. Hiện nay, hầu hết các trung tâm phẫu thuật gan lớn trên thế giới đều sử dụng thiết bị phẫu thuật bằng sóng siêu âm giúp phẫu thuật cắt gan chính xác và an toàn hơn, nhất là giảm đáng kể nguy cơ chảy máu cũng như tốn thương đường mật.
Khoa Ngoại Tổng quát – Bệnh viện FV đã phẫu thuật thành công bằng thiết bị này cho nhiều bệnh nhân ung thư gan, nhất là khối u gan với kích cỡ lớn.
Bệnh nhân D., 54 tuổi, nhập viện tại FV với tình trạng sụt ký, bụng căng tức, do ung thư gan giai đoạn muộn, bao gồm một khối u khổng lồ (đường kính 12cm) ở gan trái và khối u 15mm ở giữa gan. Khối u đã xấm lấn mạch máu bên trong gan và dính vào các cơ quan nội tạng bên ngoài. Trường hợp này chỉ có phẫu thuật mới cứu được bệnh nhân.
CÁC KỸ THUẬT HỖ TRỢ PHẪU THUẬT CẮT KHỐI U GAN KHỔNG LỒ
Trong y khoa, khối ung thư gan có đường kính lớn hơn 10 cm được xem là khối ung thư gan khổng lồ (huge), thường khó phẫu thuật. Bệnh nhân này có khối ung thư 12 cm, thêm vào đó có sự xấm lấn mạch máu gan và nội tạng bên ngoài, phẫu thuật là một phương án nhiều mạo hiểm. Tuy nhiên, chỉ có phẫu thuật là cách duy nhất cứu bệnh nhân. Sau nhiều cuộc hội chẩn đa chuyên khoa và cân nhắc về tình hình bệnh nhân, điều kiện trang thiết bị cũng như nhân lực ở FV, bác sĩ Phan Văn Thái – phẫu thuật viên chính của ca mổ đã quyết định tiến hành cuộc phẫu thuật sớm nhất có thể.
Cuộc mổ được tiến hành với đường rạch dài ngang bụng, nhờ bộ dụng cụ kéo sườn chuyên biệt tại phòng mổ của Bệnh viện FV, vùng mổ được trình bày rộng rãi, rõ ràng, thuận tiện tối đa cho thao tác phẫu thuật. Tiếp đến, bác sĩ Thái quyết định sử dụng kỹ thuật kẹp chọn lọc cuống mạch máu gan theo phương pháp Takasaki (tên bác sĩ phẫu thuật gan nổi tiếng ở Nhật) nhằm vẽ ra một đường cắt chính xác phân định vùng gan cần cắt bỏ với vùng gan cần giữ lại. Nhờ kỹ thuật hiện đại này, quá trình cắt gan tiến hành tiếp theo đó sẽ chính xác hơn và giảm hẳn chảy máu trong mổ; nhờ cách kẹp chọn lọc cuống mạch máu đến phần gan bệnh cần cắt bỏ, mà không kẹp cuống mạch máu phần gan lành còn lại, nên hạn chế tối đa thời gian thiếu máu gan nhằm giảm thiểu biến chứng suy gan chết người sau mổ; phương pháp này còn giúp giảm đáng kể tỉ lệ tái phát ung thư sau mổ.
Ngay sau đó, vào thời điểm tiến hành cắt đôi gan để lấy bỏ phần gan bệnh chứa u – cũng là công đoạn gây chảy máu nhiều nhất và có khả năng tổn thương nặng nề đường mật – bác sĩ Phan Văn Thái đã sử dụng thiết bị phẫu thuật bằng sóng siêu âm Sonopet cho công đoạn quan trọng này. Nhờ thiết bị Sonopet, việc cắt đôi gan được kết thúc với lượng máu mất không đáng kể (dưới 10ml) và không tổn hại đến mạch máu hay đường mật dù nhỏ nhất.
Tất cả những phần xâm lấn của u vào cơ quan lân cận cũng lần lượt được loại bỏ. Sau 4 giờ đồng hồ, một nửa gan bệnh chứa u cùng gốc rễ của u đã được lấy bỏ nguyên khối. Cuộc mổ đã kết thúc tốt đẹp, không có một biến chứng gì xảy ra.
THIẾT BỊ PHẪU THUẬT BẰNG SÓNG SIÊU ÂM SONOPET TRONG PHẪU THUẬT CẮT GAN
Thiết bị phẫu thuật bằng sóng siêu âm, với tên gọi thông thường là SONOPET (SONOPET Ultrasomic Aspirator), là một hệ thống “dao mổ” đặc biệt, trong đó tích hợp 3 chức năng hoạt động cùng lúc gồm dao siêu âm, hệ thống tưới rửa và hệ thống hút. Dao siêu âm, hoạt động theo cơ chế đầu dao chuyển động cực nhanh ngang mức sóng siêu âm (25 KHz) với biên độ giao động cực nhỏ, tạo ra một năng lượng đánh tơi tổ chức mô tại vị trí đầu dao mà ít ảnh hưởng đến mô bên cạnh. Trong phẫu thuật cắt gan, dao siêu âm này được chỉnh ở một năng lượng thích hợp sao cho chỉ đánh tơi nhu mô gan mà không ảnh hưởng đến mạch máu và đường mật, do đó trên đường rạch vào gan, nhu mô gan được đánh tơi thành dạng bột mịn, rồi được hệ thống tưới rửa và hút sạch ngay, để lộ ra những đường ống mạch máu – đường mật một cách rõ ràng, từ đó bác sĩ phẫu thuật xử lý cắt bỏ hoặc giữ lại những đường ống mạch máu – đường mật này một cách dễ dàng và chính xác nhất.
Sử dụng thiết bị này trong phẫu thuật cắt gan điều trị ung thư gan mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân như loại bỏ khối u “gọn ghẽ” hơn mà không xâm phạm vào các tế bào khỏe mạnh xung quanh cũng như tránh làm tổn hại đến các mạch máu dù nhỏ nhất; giảm nguy cơ chảy máu và biến chứng sau mổ; rút ngắn thời gian hồi phục của bệnh nhân…
Bác sĩ Phan Văn Thái cho biết thêm: “Bằng những phương tiện sẵn có, kỹ thuật hiện đại Takasaki đang áp dụng và được hỗ trợ bằng thiết bị phẫu thuật bằng sóng siêu âm Sonopet, phẫu thuật cắt bỏ khối u gan lớn diễn ra nhẹ nhàng hơn. Bệnh nhân D. hồi phục rất nhanh, chức năng gan sau mổ gần như không bị ảnh hưởng, cơ thể phục hồi tích cực. Bệnh nhân nằm ở phòng hồi sức dưới 24 giờ thay vì vài ba ngày như bình thường, sau mổ 2 ngày bệnh nhân có thể đứng dậy và ăn được.”
