Sinh thiết thận qua da là gì?

Sinh thiết thận là thủ thuật lấy một mẫu nhỏ mô thận quan sát dưới kính hiển vi để phát hiện các dấu hiệu tổn thương hoặc bệnh lý. Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện sinh thiết thận nếu các xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu hoặc khảo sát hình ảnh không cung cấp đủ thông tin cần thiết cho chẩn đoán bệnh về thận. Sinh thiết thận cũng có thể được dùng nhằm xác định mức độ nghiêm trọng bệnh lý của thận hoặc đánh giá mức độ đáp ứng của phương pháp điều trị. Bệnh nhân có thể cần sinh thiết thận nếu đã từng ghép thận nhưng thận hoạt động không hiệu quả.

Sinh thiết thận được thực hiện bằng cách đưa một kim mảnh dài qua vùng lưng (hông) vào thận. Thủ thuật này được gọi là sinh thiết thận qua da. Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh thường sử dụng hướng dẫn của siêu âm hoặc chụp cắt lớp (CT) để đưa các dụng cụ vào thận.

Trường hợp nào cần thực hiện sinh thiết thận qua da?

Các trường hợp cần sinh thiết thận thường gặp bao gồm:

• Tiểu ra máu;
• Tiểu đạm quá mức, các dấu hiệu khác của bệnh thận tăng cao hoặc đi kèm;
• Các vấn đề liên quan đến chức năng thận, làm gia tăng nhiều chất thải trong máu.

Không phải tất cả bệnh nhân có các vấn đề trên đều cần sinh thiết thận.Quyết định sinh thiết sẽ dựa vào các dấu hiệu, triệu chứng, kết quả xét nghiệm và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Bệnh nhân cần chuẩn bị gì?

Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn nhịn ăn hoặc uống trong vòng tám giờ trước khi sinh thiết. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn có thể uống các thuốc thường dùng với một ít nước.

Trước khi làm sinh thiết, bệnh nhân phải thông báo cho bác sĩ tất cả các loại thuốc đang sử dụng và các dị ứng nếu có, đặc biệt là dị ứng với các loại thuốc gây tê. Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân ngưng dùng thuốc aspirin hoặc thuốc làm loãng máu trong ba ngày trước khi thực hiện thủ thuật.

Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên thông báo cho bác sĩ về các bệnh lý hoặc tình trạng sức khỏe khác gần đây.

Tại khu điều trị nội trú, bệnh nhân sẽ được yêu cầu thay trang phục của bệnh viện và được đặt đường truyền tĩnh mạch trước khi chuyển đến Khoa Chẩn đoán Hình ảnh.

Trong trường hợp sinh thiết dưới hướng dẫn của CT, bệnh nhân cần tháo nữ trang và vật dụng hoặc trang phục bằng kim loại có thể gây cản trở cho sự xuyên thấu của tia bức xạ. Bệnh nhân nữ phải thông báo cho bác sĩ nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai. Bệnh nhân mang thai thường không được thực hiện một số khảo sát dưới hướng dẫn hình ảnh vì tia bức xạ có thể gây hại cho thai nhi. Nếu khảo sát hình ảnh cần thiết, các biện pháp bảo vệ sẽ được thực hiện để giảm thiểu tối đa phơi nhiễm bức xạ cho thai nhi.

Một số xét nghiệm máu phải được thực hiện trước khi sinh thiết thận để xác định bệnh nhân có bất kỳ vấn đề nào về chảy máu hoặc rối loạn đông máu hay không.

Bệnh nhân nên có thân nhân hoặc bạn bè đi cùng để đưa bệnh nhân về nhà sau khi thực hiện xong thủ thuật.

Thủ thuật được thực hiện như thế nào?

Các thủ thuật ít xâm lấn dưới hướng dẫn của hình ảnh như sinh thiết thận bằng kim thường do bác sĩ chẩn đoán hình ảnh là người được đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật này thực hiện.

Thận nằm ở một bên ngay dưới lồng ngực và mặt sau của bụng trên. Vì vậy, bệnh nhân được yêu cầu nằm sấp trên ghế hoặc giường điều trị. Vùng da trên thận sẽ được sát trùng và phủ một tấm khăn phẫu thuật vô trùng. Thuốc gây tê tại chỗ được tiêm lên vùng da và mô xung quanh vùng thận cần sinh thiết. Sau đó, bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ trên da tại vị trí đưa kim sinh thiết vào. Siêu âm hoặc CT được sử dụng để hướng dẫn bác sĩ đưa kim vào đúng vị trí của thận.

Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân nín thở trong thời gian đưa kim sinh thiết vào thận. Khi đẩy kim xuyên qua da vào thận, bệnh nhân sẽ cảm nhận một lực ép và nghe tiếng “lách cách” phát ra từ dụng cụ lấy mẫu. Bệnh nhân cần nằm im và nín thở trong thời gian lấy mô sinh thiết từ 20 đến 30 giây. Bác sĩ có thể phải lặp lại thao tác này hai hoặc ba lần (thường trên cùng một vết rạch) để lấy đủ số lượng mô cần thiết.

Khi thủ thuật hoàn tất, bác sĩ sẽ ấn nhẹ lên vùng da vừa sinh thiết để giúp cầm máu và băng vùng da này lại. Không cần khâu vết rạch da. Thủ thuật này thường hoàn tất trong vòng một giờ.

Bệnh nhân sẽ được chuyển về phòng bệnh và được tiến hành siêu âm bụng trong ít nhất sáu giờ sau đó để theo dõi các biến chứng.

Bệnh nhân sẽ có trải nghiệm gì trong và sau khi thực hiện thủ thuật?

Khi tiêm thuốc tê, bệnh nhân sẽ cảm nhận kim chích nhẹ vào da. Ban đầu hơi khó chịu nhưng sau một thời gian ngắn, vùng da này sẽ được tê hoàn toàn.

Bệnh nhân cần nằm im và nín thở nhiều lần trong quá trình sinh thiết. Điều quan trọng là bệnh nhân cố gắng duy trì việc nín thở mỗi lần như nhau để đảm đảo kim sinh thiết được đưa vào đúng vị trí.

Bệnh nhân có thể được tháo băng sau một ngày thực hiện thủ thuật và có thể tắm bình thường.

Bệnh nhân không nên cố gắng hoạt động thể chất (như nâng vật nặng, leo nhiều cầu thang, chơi thể thao, v.v) trong vòng một tuần sau khi sinh thiết. Bệnh nhân sẽ sớm trở lại các hoạt động thường ngày, ăn uống như thường lệ và không dùng thuốc aspirin trong vòng một tuần sau khi sinh thiết.

Khi thuốc tê hết tác dụng, bệnh nhân có thể cảm thấy đau nhẹ tại vị trí sinh thiết nhưng tình trạng này sẽ được cải thiện. Nhiều bệnh nhân sẽ thấy nước tiểu có lẫn ít máu trong vòng 24 giờ đầu tiên sau khi sinh thiết và điều này là hoàn toàn bình thường.

Trong một số trường hợp, tình trạng chảy máu phát sinh từ thận có thể xảy ra. Đôi khi, cần phải can thiệp bằng phẫu thuật để cầm máu. Bệnh nhân sẽ phải chi trả cho tất cả các điều trị phát sinh.

Bệnh nhân sẽ nhận kết quả như thế nào và ai sẽ trả kết quả?

Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ kiểm tra mẫu bệnh phẩm và đưa ra chẩn đoán sau cùng để có thể tiến hành kế hoạch điều trị. Tùy trường hợp, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh hoặc bác sĩ điều trị sẽ là người thông báo kết quả cho bệnh nhân.

Các lợi ích và nguy cơ?

Lợi ích

• Giúp chẩn đoán các vấn đề ở thận khi không thể dùng các phương pháp khác để xác định.
• Giúp lên kế hoạch điều trị dựa vào tình trạng thận.
• Thời gian hồi phục ngắn và bệnh nhân có thể sớm trở lại với các hoạt động thường ngày

Nguy cơ

• Bất kỳ thủ thuật xâm lấn nào cũng đều có nguy cơ nhiễm trùng. Nguy cơ nhiễm trùng cần điều trị kháng sinh có tỷ lệ thấp hơn 1/1000.
• Nhìn chung, sinh thiết thận qua da là một thủ thuật an toàn.
• Biến chứng thường gặp nhất của sinh thiết thận là tiểu ra máu. Tình trạng này thường khỏi trong vòng 24 giờ. Tỷ lệ phần trăm số bệnh nhân sinh thiết thận bị xuất huyết trầm trọng cần truyền máu thường rất thấp. Trường hợp cần phẫu thuật để cầm máu rất hiếm xảy ra.
• Nếu kim sinh thiết vô tình làm tổn thương thành động mạch và tĩnh mạch lân cận, lỗ rò hoặc sự nối thông bất thường giữa hai mạch máu này có thể hình thành. Loại rò này thường không gây triệu chứng và tự bít lại.
• Một trường hợp hiếm gặp khác là khối tụ máu quanh thận bị nhiễm trùng. Biến chứng này phải được điều trị bằng kháng sinh và dẫn lưu phẫu thuật.